Ψυχοθεραπεία παιδιών και εφήβων
Αρχική / Υπηρεσίες / Ψυχοθεραπεία / Ψυχοθεραπεία παιδιών και εφήβων
Το θαύμα της ανάπτυξης ενός παιδιού είναι δύσκολο να αφήσει κάποιον ασυγκίνητο. Η ορμή για κίνηση και ανακάλυψη, η χαρά του παιχνιδιού και της μάθησης, η αυθόρμητη επικοινωνία και το γέλιο είναι τα δώρα της φύσης για τη ζωή του.
Είναι γνωστό βέβαια ότι στην εξέλιξη του ανθρώπου, και του παιδιού ιδιαίτερα, συμβάλει το περιβάλλον του και οι σχέσεις του, με ερεθίσματα, προκλήσεις, προσδοκίες και καθήκοντα.
Κάθε παιδί, ωστόσο, έχει και ένα δικό του ταμπεραμέντο αλλά και ένα ξεχωριστό ρεπερτόριο ικανοτήτων και εμπειριών. Επομένως, νιώθει, αντιδρά και συμπεριφέρεται με τον δικό του τρόπο τόσο για να καλύψει τις ανάγκες του, όσο και για να ανταποκριθεί στις προσδοκίες αυτών που αγαπά.
Τόσο η εξέλιξη όσο και τα προβλήματα που προκύπτουν είναι αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης παραγόντων βιολογικών, κοινωνικών και ψυχολογικών, όπως αυτοί που αναφέρονται πιο πάνω.
Η συστημική προσέγγιση θεωρώ ότι είναι η πλέον κατάλληλη για τις ανάγκες μιας τέτοιας πολύπλευρης οπτικής. Η συστημική θεραπεία παιδιών και εφήβων έχει ως σκοπό τη διάλυση των προβλημάτων ή και την ανάδυση των συνθηκών που ευνοούν την ψυχική υγεία, τη μάθηση και την εξέλιξη του παιδιού και του εφήβου στη συγκεκριμένη περίοδο.
Για κάποια θέματα ή δυσκολίες που προκύπτουν στην ανάπτυξη των παιδιών, οι γονείς νιώθουν την ανάγκη ή κρίνουν ότι θα ήταν χρήσιμο να απευθυνθούν σε ψυχολόγο ειδικευμένο στην ψυχοθεραπεία παιδιών ή έναν παιδοψυχολόγο (όπως συνήθως τον αποκαλούν).
Πότε θα μπορούσατε να απευθυνθείτε για συνεργασία.
Αφορμή για τη συνάντησή μου με ένα παιδί και τους γονείς του μπορεί να είναι:
- μια διάγνωση που έλαβαν από κάποιον φορέα ή ειδικό
- μια ακατανόητη ή μη αναμενόμενη συμπεριφορά
- μια δυσκολία ή πρόβλημα που παρατηρήθηκε στην ανάπτυξη ή στις σχέσεις του παιδιού
Οι δυσκολίες που προκύπτουν μπορεί να σχετίζονται, για παράδειγμα, με τον ύπνο, τη διατροφή, εκρήξεις θυμού, προβλήματα επικοινωνίας, δυσκολία αποχωρισμού ή προσαρμογής στο σχολείο, διάσπαση προσοχής, δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις, έλλειμμα αισθήματος αυταξίας, απόσυρση-απομόνωση, επιθετικότητα, ασθένειες των παιδιών ή των γονιών τους, τραυματικά γεγονότα.
Ειδικά για τους εφήβους οι δυσκολίες που προκύπτουν μπορεί να σχετίζονται με μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα συμπεριφοράς, όπως επιθετικότητα, βίαιες και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, συμπεριφορές εξάρτησης, απομόνωσης ή απόσυρσης, χρήση ουσιών, προβλήματα ταυτότητας φύλου, κρίσεις άγχους.
Η συστημική θεραπεία παιδιών και εφήβων έχει αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματική στις αναφερόμενες ως διαταραχές συμπεριφοράς, σε άμεσα εκφραζόμενα άγχη και φοβίες, εφηβική κατάθλιψη, προβλήματα ενούρησης, ψυχοσωματικά συμπτώματα, ψυχαναγκαστικά συμπτώματα, μετατραυματική διαταραχή, διαταραχές στην πρόσληψη τροφής (νευρική ανορεξία, βουλιμία).
Ο τρόπος δουλειάς μου
Η αγάπη μου για τα παιδιά τροφοδοτεί την επιθυμία μου να δώσω ό,τι πιο όμορφο έχω, να κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ για αυτά με σεβασμό και ευθύνη.
Αρχικά συνήθως κάνω μια συνάντηση μόνο με τους γονείς. Αν κρίνω ότι χρειάζεται, ακολουθούν συναντήσεις μόνο με το παιδί ή και με τους γονείς. Τη συχνότητα και τον αριθμό των συναντήσεων την καθορίζουμε μαζί ανάλογα με τις ανάγκες και τη δυνατότητα του παιδιού και των γονιών.
Η πάνω από 20 είκοσι χρόνια εμπειρία μου με παιδιά, μου έμαθε ότι χρειάζεται να είμαστε πολύ προσεκτικοί και να επιλέγουμε τη λιγότερη δυνατή εμπλοκή ειδικών.
Το παιδί καλό είναι να έχει ως σημείο αναφοράς τους γονείς και όχι κάποιον ειδικό που ξέρει καλύτερα από τους γονείς.
Είναι πολύ σημαντικό να μην αποδυναμωθούν οι γονείς και οι σχέσεις στην οικογένεια από την εμπλοκή ειδικών. Πολλά παιδιά και έφηβοι νοιώθουν μειονεκτικά όταν παραπέμπονται σε κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας ή φοβούνται τον στιγματισμό στις κοινωνικές τους σχέσεις.
Ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης του παιδιού και το πρόβλημα που αναφέρεται καθορίζουμε από κοινού με τους γονείς και το παιδί ή τον έφηβο, τον στόχο και τον τρόπο της συνεργασίας μας. Στη συνέχεια σχεδιάζουμε ένα πλάνο που ταιριάζει στις δυνατότητες, αίρει εμπόδια, ενθαρρύνει και αξιοποιεί ικανότητες τόσο του παιδιού όσο και των γονιών.
Στη συνεργασία μου με το παιδί είναι σημαντικό για μένα, να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές, ευχάριστο και ενδιαφέρον πλαίσιο συνεργασίας. Μόνο σε ένα τέτοιο περιβάλλον μπορεί να υποστηριχθεί η μάθηση και η αλλαγή. Διότι το παιδί είναι ενεργό υποκείμενο της ζωής και της μάθησής του και όχι παθητικός αποδέκτης και «άγραφο χαρτί»!
Στη δουλεία μου με τα παιδιά χρησιμοποιώ μια μεγάλη γκάμα τεχνικών αξιολόγησης και θεραπευτικών παρεμβάσεων με σεβασμό και ιδιαίτερη ευαισθησία για το πλαίσιο στο οποίο ζει το παιδί. Μέσα από παιχνίδι, βιωματικές ασκήσεις και δραστηριότητες που είναι κοντά στις αντιληπτικές ικανότητες, τις γνώσεις, τις προτιμήσεις και τα ταλέντα του ίδιου του παιδιού ώστε να συμμετέχει ενεργητικά.
Συστημική παιγνιοθεραπεία
Η συστημική παιγνιοθεραπεία είναι μία από τις τεχνικές που χρησιμοποιώ στη συνεργασία μου με γονείς και παιδιά. Είναι ένας τρόπος αξιοποίησης του παιχνιδιού, επιλέγοντας κάθε φορά ειδικούς στόχους που μπορούν να διευκολύνουν το αποτέλεσμα που επιθυμούμε. Το παιχνίδι στο «τώρα» μπορεί να προσφέρει νέες δυνατότητες σε νέο πλαίσιο. Τα παιδιά κατασκευάζουν την ταυτότητά τους κυρίως μέσα στο παιχνίδι. Το παιχνίδι είναι μια μορφή επικοινωνίας και συνεργασίας που ρυθμίζει και διαμορφώνει τις σχέσεις.
Βασικό καθήκον μου είναι να κάνω σαφές στους γονείς ότι μπορούν οι ίδιοι να ανακτήσουν το αίσθημα αποτελεσματικότητας που, κάποιες φορές, μοιάζει να έχει χαθεί στη δύνη των προβλημάτων. Η συστημική παιγνιοθεραπεία υποστηρίζει με κατάλληλο τρόπο αυτήν ακριβώς την επιδίωξη.
Το παιχνίδι δίνει την ευκαιρία να περάσουμε στη σφαίρα του δυνατού και “δυνατό είναι αυτό που μπορούμε να το φανταστούμε και αξίζει να το επιθυμούμε”.