Οι γονείς έχουν καθοριστική επιρροή στη μαθησιακή και σχολική επιτυχία του παιδιού. Αποδεικνύεται μάλιστα στις πρόσφατες μελέτες, ότι είναι πολύ πιο σημαντική η δική τους επιρροή από αυτή των δασκάλων. Αυτό φαίνεται να το γνωρίζουν ενστικτωδώς όλοι οι γονείς.

Η ανάγκη των γονιών να «μάθει» το παιδί τους, τους οδηγεί να επενδύουν όλο και περισσότερο χρόνο, χρήματα και ενέργεια σε θέματα μάθησης. Το τοπίο «παιδί – σχολείο – οικογένεια » μοιάζει να γίνεται πολύπλοκο και συχνά δημιουργεί σύγχυση και δυσκολίες. Γονείς και παιδιά δίνουν ένα καθημερινό αγώνα για να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της σχολικής περιόδου, που δεν αφήνει πολλά περιθώρια για ήρεμη και ζεστή οικογενειακή ατμόσφαιρα, καλές σχέσεις, ικανοποίηση και χαρά.

Σήμερα , περισσότερο από ποτέ, έχουμε μια πληθώρα επιστημονικών γνώσεων και εφαρμογών σχετικά με την παιδαγωγική. Κινδυνεύουμε όμως να χάσουμε την αμεσότητα και τον αυθορμητισμό στη σχέση με το παιδί.

Στη συνομιλίες μας, οι γονείς ρωτούν : «τι είναι σωστό να κάνω σε σχέση με το σχολείο, τα μαθήματα , τους βαθμούς , το μέλλον του παιδιού μου;». Αναρωτιούνται ακόμη «γιατί ότι και να κάνω , όσο και να προσπαθώ, πάντα βγαίνω ο «φταίχτης; ».

Υπάρχουν κάποιες συνηθισμένες υποθέσεις, πεποιθήσεις και θεωρίες πίσω από τις ερωτήσεις αλλά και τους στόχους που επιδιώκουν οι γονείς.

Μερικές από αυτές είναι ότι :

– μπορούμε να «κάνουμε» κάποιον να μάθει, ότι μπορούμε να τον πείσουμε να μάθει.

– οι γονείς έχουν την ευθύνη , πάντα , για το τι κάνουν τα παιδιά και οι έφηβοι. Αν δε κάνουν κάτι καλά , τότε φταίνε οι γονείς.

– Για να αποφασίσω τι χρειάζεται να κάνω πρέπει να ξέρω «το σωστό», να γνωρίζω από πριν το αποτέλεσμα. Μπορώ να προκαθορίσω και να έχω τον έλεγχο για το τι θα γίνει.

Οι υποθέσεις αυτές έχουν πλέον αμφισβητηθεί μέσα από θεωρητική και εμπειρική γνώση.

Σας προσκαλώ να αναλογιστούμε τις υποθέσεις αυτές, να συζητήσουμε και να επινοήσουμε πιο χρήσιμους και αποτελεσματικούς τρόπους για να ενθαρρύνουμε και να υποστηρίξουμε τη μάθηση και τις σχολικές επιδόσεις των παιδιών μας.

Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας επιγραμματικά μερικές από τις ιδέες, διαπιστώσεις, γνώσεις που θεωρώ σημαντικές στη σχετική συζήτηση.

Η μάθηση είναι μια φυσιολογική , εξελικτική και κυρίως επικοινωνιακή διαδικασία. Οι γνωστικές διαδικασίες είναι ενεργητικές και δημιουργικές δραστηριότητες των ατόμων. Το νευρικό σύστημα του οργανισμού μας, δεν «παίρνει» απλά πληροφορίες από ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Αλλά «γεννά», δημιουργεί τον κόσμο μας. Γι αυτό λέμε ότι από τους μαθητές εξαρτάται, τι, πότε , από ποιον και πως θα μάθουν.

Συχνά, θέλοντας το παιδί «να μάθει», υιοθετούμε μια στάση εκφοβισμού, τιμωρίας ή ενίσχυσης μέσω δωροδοκίας. Aκόμη συχνότερα, αναλαμβάνοντας την ευθύνη, κάνουμε εμείς το κάθε βήμα πριν από αυτό για αυτό. Τέτοιες τακτικές συχνά μοιάζει να έχουν θετικό αποτέλεσμα αλλά είναι πολύ σύντομης διάρκειας. Αντίθετα τα αρνητικά αποτελέσματα είναι μακροπρόθεσμα. Στερούν από τον μαθητή πολύτιμες εμπειρίες, απαραίτητες για το αίσθημα του αυτοσεβασμού αλλά και της αυτοδραστικότητας. Δηλαδή τι και πως θέλει, χρειάζεται ή μπορεί να επιτύχει.

Μάθηση είναι η αλλαγή στο πλαίσιο μιας σχέσης με το «περιβάλλον» μας.

Η διαδικασία της μάθησης απαιτεί ένα ευχάριστο και ασφαλές πλαίσιο.

Για το σκοπό αυτό, θεωρώ απαραίτητη μια σταθερή , οριοθετημένη και γεμάτη ενδιαφέρον παρουσία του γονιού . Οι σχέσεις μας με τα παιδιά, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες, απαιτούν προσοχή και σεβασμό, σε ένα πλαίσιο που προάγει την ανάληψη της ευθύνης για τη δράση τους, ανάλογα με την ηλικία τους. Η αξιοπρέπεια και ο αυτοσεβασμός είναι το πολυτιμότερο εφόδιο και δώρο που μπορούμε να κάνουμε στα παιδιά.

Οι γονείς πολύ συχνά μου εκφράζουν την επιθυμία και την ανάγκη τους για συγκεκριμένες οδηγίες και τεχνικές. Η εμπειρία όμως δείχνει ότι αυτό από μόνο του δε βοηθάει. Συχνά μάλιστα φέρνει αντίθετα αποτελέσματα.

Πιστεύω ότι οι τεχνικές μπορεί να είναι αποτελεσματικές όταν εμπνέονται από δικές μας πεποιθήσεις και αξίες. Όταν μας ταιριάζουν. Γι αυτό προτείνω να κρατήσετε ότι έχει νόημα και είναι σημαντικό για σας. Μόνο έτσι μπορούμε να είμαστε αυθεντικοί , έτσι δηλαδή όπως τα παιδιά έχουν ανάγκη να είμαστε.

Σας προτείνω λοιπόν, κάποιες ιδέες, που έχουν φανεί χρήσιμες για την υποστήριξη των μαθητών από τους γονείς.

• Ξεκαθαρίστε τους παιδαγωγικούς στόχους που έχετε θέσει ( τους δικούς σας και του παιδιού)
• Επιδιώξτε τη διατήρηση του κύρους σας μέσα από την καλή σχέση με το παιδί.
• Κάντε καθαρό, σαφή το στόχο στο παιδί και έχετε λογικές απαιτήσεις, λίγο πιο πάνω απ’ ό, τι ήδη μπορεί να κάνει.
• Αναδείξτε και ενισχύστε τις κλίσεις και τα ταλέντα του.
• Ψάξτε επίμονα και συνειδητά τρόπους να το επαινέσετε καθημερινά, για συγκεκριμένες πράξεις του.
• Τα θέματα της μελέτης και του σχολείου να μην καταλαμβάνουν όλο το χρόνο της σχέσης και τις συνεργασίας σας
• Ενισχύστε , εμπνεύστε το ενδιαφέρον του παιδιού για καινούργια πράγματα.
• Καλλιεργήστε την ικανότητα συγκέντρωσης και χαλαρής δράσης όχι μόνο στα μαθήματα.
• Δείξτε στο παιδί πόσο ωραία μπορεί να είναι και η ηρεμία.
• Αν δε μπορεί να χαλαρώσει, κάντε μαζί του κάποια σχετική εκπαίδευση.
• Βοηθήστε να κατανείμει σωστά το χρόνο του φροντίζοντας για διαλείμματα.
• Στις δύσκολες στιγμές, στις αποτυχίες, βοηθήστε να αντέξει, δείξτε ότι επιτρέπονται τα λάθη και οι αποτυχίες. Προτείνετε αλλαγή τρόπου και συζητήστε ιδέες για το τι θα βοηθούσε.
• Αναγνωρίστε και αποδεχθείτε ήρεμα το άγχος και τον φόβο του. Βοηθήστε να τα αντέχει να σχετίζεται μαζί τους χωρίς να παραλύει.
• Διαβάστε μαζί του αν χρειαστεί και βοηθήστε σταδιακά στην αυτονόμηση. Κάντε το μαζί. Μη το παίρνετε επάνω σας. Βοηθήστε να μάθει να σκέφτεται, να θυμάται.
• Αποφύγετε το κήρυγμα. Συζητήστε και γίνετε ζωντανά παραδείγματα μέσα από δράσης με το παιδί.

Συχνά αυτό που χρειάζεται, είναι να ξαναβρούμε και να επιτρέψουμε κάτι που είναι έμφυτο : τη χαρά της μάθησης.